Bu ay #GüvenlikPortalı’nın kapak resmi, Hikmet Onat’ın Siperde Mektup Okuyan Askerler ve Harbe Giderken Veda tabloları.
1885 doğumlu ve Deniz Harp Okulu mezunu olan Hikmet Onat, asker ressamlardandır. Yüksek öğrenimini Sanayi-i Nefise’de resim üzerine almış ve daha sonra aldığı bursla Paris’e giderek orada resim çalışmalarını yürütmüştür. Birinci Dünya Savaşının patlak vermesiyle yurda dönerek öğretmenliğe başlamıştır. 1914 kuşağı ressamlarından sayılan Onat izlenimci tarzda manzara resimleriyle bilinir. Kendisi de ressam olan Halife Abdülmecid Efendi’nin de destek verdiği, Harbiye Nezareti’ne bağlı bir mekanda kurulan Şişli atölyesinde dönemin diğer ressamlarıyla birlikte sanatsal faaliyetlerini sürdürmüştür. Savaş ortamının zor koşullarında üretimlerini sürdüren ressamlar, dönemin toplumsal koşullarıyla ilgili savaş temalı, figüratif tablolar üretmişlerdir. Özellikle Balkan Savaşları ve Çanakkale Savaşı temalı tablolar üretmiş ve bunları 1917’de Galatasaray Sergisinde, 1918’de Viyana’da sergilemişlerdir. Onat’ın Harbe Giderken Veda, Siperde Mektup Okuyan Askerler tabloları da bu dönemin eseridir.
Harbe Giderken Veda tablosunda, baba-oğul olduğu tahmin edilebilecek birbirine sarılmış iki figür, savaşın toplumsal ve duygusal yönünü başarıyla yansıtır. Tablodaki iki figürün de yüzü görünmezken, beden duruşları ve kompozisyon sayesinde vedalaşma sahnesinin duygusallığı somutlaşmıştır. Ön planda bu ikilinin duygusal ayrılığı görülürken, fonda ise yoksul bir köy manzarasında davullu zurnalı bir uğurlayış detayı yer alır. Çanakkale Savaşına doğru uğurlanan bir askerin gösterildiği Harbe Giderken Veda asker tablosunda hüzün ve gurur bir arada yer alır. Siperde Mektup Okuyan Askerler tablosunda ise dört figürlü bir kompozisyon görülür. Bir asker, kendini dikkatle dinlemekte olan diğerlerine mektup okumaktadır. Mektup okuyanın yüzündeki ışık, umudu ve özlemi gösterirken, dinleyicilerin yüz ve duruşlarında daha çok hasret ve hüzün sezilir. Tabloda kullanılan ışık da bu duyguları pekiştirecek şekilde, mektubu okuyanı aydınlatacak şekilde arka planda toplanmıştır. Askerlerin yer aldığı siper ise, askerleri de içine alacak şekilde gölgede bırakılmıştır.
Tablolar İstanbul Resim Müzesinde görülebilir.
***
This month’s cover photo of the #SecurityPortal is 1917 dated painting from Hikmet Onat.
Hikmet Onat, who was born in 1885 and graduated from the Naval Academy, is one of the military painters. He received his higher education in painting at Sanayi-i Nefise, and then went to Paris with the scholarship he received and continued his painting studies there. With the outbreak of the First World War, he returned home and started teaching. Onat, who is considered one of the painters of the 1914 generation, is known for his impressionist style landscape paintings. He continued his artistic activities together with other painters of the period in the Şişli workshop established in a place affiliated with the Ministry of War, supported by Caliph Abdülmecid Efendi, who was also a painter. Painters who continued their production in the difficult conditions of the war environment produced war-themed, figurative paintings related to the social conditions of the period. They especially produced paintings on the themes of the Balkan Wars and the Gallipoli War and exhibited them at the Galatasaray Exhibition in 1917 and in Vienna in 1918. Onat’s paintings Farewell While Going to War and Soldiers Reading Letters in the Trench are also works of this period.
In the painting Farewell to War, two figures hugging each other, which can be assumed to be father and son, successfully reflect the social and emotional aspects of the war. While the faces of both figures in the painting are not visible, the emotionality of the farewell scene is embodied thanks to their body postures and composition. While the emotional separation of these two is seen in the foreground, there is a farewell detail with drums and pipes in the background of a poor village landscape. Sadness and pride coexist in the painting of a soldier being sent off to the Battle of Gallipoli. In the painting Soldiers Reading a Letter in the Trench, a composition with four figures can be seen. A soldier is reading a letter to others who are listening attentively. While the light on the face of the person reading the letter shows hope and longing, more longing and sadness is perceived in the faces and postures of the listeners. The light used in the painting is concentrated in the background to reinforce these feelings and illuminate the reader of the letter. The trench where the soldiers were located was left in the shadow, including the soldiers.
The paintings can be seen in the Istanbul Painting Museum.
Kaynaklar:
Ahmet Kamil Gören, ‘Şişli Atölyesi’, Rh+ Sanat, 04 Mart/Nisan. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/MAKALE/M2649.pdf
Gorsel: İstanbul Resim ve Heykel Müzesi https://irhm.msgsu.edu.tr/collection/hikmet-onat-siperde-mektup-okuyan-askerler/
Zeynep Yasa Yaman, İmparatorluk’tan Cumhuriyet’e Sanat, Ankara Resim ve Heykel Müzesi. https://arhm.ktb.gov.tr/repo/uploads/Catalog/26122020014532-bfa6f935-e4ea-496d-81af-20f799b8993e.pdf